Bozma İle Ortadan Kaldırılan BAM Kararından Sonra BAM ın Esastan Red Kararı Verememesi

ÖZET: 

• Bölge adliye mahkemesi yaptığı değerlendirme sonucu bozma kararının doğru olduğu kanaatine varırsa bozmaya uyulmasına karar verecektir. 
• Bozmaya uyma kararı ile birlikte kendisi için o kararda belirtilen hukukî esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. Ayrıca uyma kararı, mahkemenin vermiş olduğu önceki kararının hatalı olduğu ve Yargıtay'ın bozma kararı doğrultusunda yeniden inceleme yaparak karar vereceği anlamına gelmektedir. 
• Diğer yandan bölge adliye mahkemesinin ilk derece mahkemesi kararını kaldırarak düzelterek veya yeniden esas hakkında hüküm vermesi ve bu hükmün de Yargıtay tarafından bozulması ile ilk derece mahkemesi kararı ortadan kalkmış olur. 
• Hüküm mahkemesi sıfatıyla esas hakkında verdiği karara ilişkin bozma ilamına uyan bölge adliye mahkemesinin hüküm mahkemesi sıfatı devam ettiğinden bozma kararına uygun olarak esas hakkında uyuşmazlığı sona erdirecek, infaza elverişli bir karar vermesi gerekir. 
• Aksine hukuk dünyasında geçerli ve sonuç doğurabilir bir ilk derece mahkemesi kararı varmış gibi bu karara yönelik istinaf incelemesi yapılarak istinaf başvurusunun veya başvurularının esastan reddine karar verilmesine olanak bulunmamaktadır. Ayrıca bu durumun, infazda tereddütlere ve karışıklıklara neden olacağı ve hükmün infazını engelleyeceği yönünde bir etki yapacağının gözetilmesi gerekir.

Y A R G I T A Y

1 . H U K U K D A İ R E S İ 

Esas No : 2021/7212

Ka­rar No : 2023/818

Ta­raf­lar ara­sın­da İlk De­re­ce Mah­ke­me­sin­de gö­rü­len ve is­ti­naf in­ce­le­me­sin­den ge­çen tapu ip­ta­li ve tes­cil, ol­maz­sa taz­mi­nat da­va­sın­da ve­ri­len ka­rar hak­kın­da ya­pı­lan tem­yiz in­ce­le­me­si so­nu­cun­da, Da­ire­ce Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si ka­ra­rı­nın bo­zul­ma­sı­na ka­rar ve­ril­miş­tir.

Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­sin­ce boz­ma­ya uyu­la­rak ye­ni­den ya­pı­lan yar­gı­la­ma so­nu­cun­da; tapu ip­ta­li ve tes­cil is­te­ği­nin red­di­ne, taz­mi­nat is­te­ği­nin ka­bu­lü­ne ka­rar ve­ril­miş­tir.

Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si ka­ra­rı da­va­cı Çise Arak­zö, da­va­lı­lar El­vin Ni­ket­re Re­kid ve Erim An­daç Re­kid ta­ra­fın­dan tem­yiz edil­mek­le; ke­sin­lik, süre, tem­yiz şar­tı ve di­ğer usul ek­sik­lik­le­ri yö­nün­den ya­pı­lan ön in­ce­le­me so­nu­cun­da, tem­yiz di­lek­çe­si­nin ka­bu­lü­ne ka­rar ve­ril­dik­ten ve Tet­kik Hâ­ki­mi ta­ra­fın­dan ha­zır­la­nan ra­por din­len­dik­ten son­ra dos­ya­da­ki bel­ge­ler in­ce­le­nip ge­re­ği dü­şü­nül­dü: 

I. DAVA 

Da­va­cı, mi­ras­bı­ra­ka­nı Gür­sel Lad’nin ma­li­ki ol­du­ğu dava ko­nu­su *** ada *** par­sel *** no.lu ba­ğım­sız bö­lü­mü ölü­mün­den 3 saat son­ra da­va­lı ye­ğe­ni Erim An­daç’ın ve­ka­le­ten da­va­lı ni­şan­lı­sı El­vin’ye sa­tış su­re­tiy­le tem­lik et­ti­ği­ni, El­vin’nin de da­va­lı Gül­riz Zig­ne’a sa­tış su­re­tiy­le tem­lik et­ti­ği­ni, ilk tem­li­kin yol­suz, ikin­ci tem­li­kin mu­va­za­alı ya­pıl­dı­ğı­nı ile­ri sü­re­rek, ta­şın­ma­zın tapu kay­dı­nın ip­ta­li ile adı­na tes­ci­li­ne, ol­maz­sa şim­di­lik 77.000 TL taz­mi­na­ta, ne­den ol­duk­la­rı za­rar­lar ne­de­niy­le de şim­di­lik 5.000 TL ma­ne­vi taz­mi­na­ta ka­rar ve­ril­me­si­ni is­te­miş­ler­dir. 

II. CE­VAP

1.Da­va­lı Gül­riz, iyi­ni­yet­li ol­du­ğu­nu, em­lak­çı va­sı­ta­sı ile ta­şın­ma­zı 257.000 TL be­del­le sa­tın al­dı­ğı­nı be­lir­te­rek, da­va­nın red­di­ni sa­vun­muş­tur. 

2.Da­va­lı Erim An­daç, mi­ras­bı­ra­kan Gür­sel’in dava dışı an­ne­si Ca­hi­de'e olan borç­la­rı­nın dava ko­nu­su ta­şın­ma­zın sa­tı­la­rak tah­si­li için ve­ka­le­ti ver­di­ği­ni, tem­lik sa­atin­de ve­kil ede­nin ölü ol­du­ğu­nu bil­me­di­ği­ni, di­ğer ma­lik Gül­riz Zig­ne’a ya­pı­lan sa­tı­şın ger­çek ol­du­ğu­nu be­lir­te­rek, da­va­nın red­di­ni sa­vun­muş­tur. 

3.Da­va­lı El­vin, tem­lik ta­ri­hin­de ni­şan­lı­sı olan da­va­lı Erim An­daç’ın is­te­ği ile ta­şın­ma­zı üze­ri­ne alıp son­ra da da­va­lı Gül­riz Zig­ne’a sat­tı­ğı­nı, 175.000 TL el­den, 80.000 TL ban­ka he­sa­bı­na ola­cak şe­kil­de 255.000 TL be­de­lin alı­na­rak da­va­lı Erim An­daç’a ve­ril­di­ği­ni be­lir­te­rek, da­va­nın red­di­ni sa­vun­muş­tur. 

III. İLK DE­RE­CE MAH­KE­ME­Sİ KA­RA­RI

İs­tan­bul Ana­do­lu 18. As­li­ye Hu­kuk Mah­ke­me­si­nin 28.12.2018 ta­rih­li ve 2015/228E., 2018/543K. sa­yı­lı ka­ra­rıy­la; ka­yıt ma­li­ki­nin iyi­ni­yet­li ol­du­ğu ge­rek­çe­siy­le tapu ip­tal ve tes­cil is­te­mi­nin red­di­ne, tem­lik ta­ri­hin­de ve­ka­let ve­re­nin ölü ol­du­ğu, ve­ka­le­tin kö­tü­ye kul­la­nıl­dı­ğı ge­rek­çe­siy­le taz­mi­nat ta­le­bi­nin ka­bu­lü­ne ka­rar ve­ril­miş­tir.

IV. İS­Tİ­NAF

A. İs­ti­naf Yo­lu­na Baş­vu­ran­lar

İs­tan­bul Ana­do­lu 18. As­li­ye Hu­kuk Mah­ke­me­si­nin yu­ka­rı­da be­lir­ti­len ka­ra­rı­na kar­şı da­va­cı, da­va­lı­lar El­vin ve Erim An­daç ta­ra­fın­dan is­ti­naf baş­vu­ru­sun­da bu­lu­nul­muş­tur.

B. Ge­rek­çe ve So­nuç

İs­tan­bul Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si 2. Hu­kuk Da­ire­si­nin 02.07.2019 ta­rih­li ve 2019/483E., 2019/984K. sa­yı­lı ka­ra­rıy­la; 6100 sa­yı­lı Hu­kuk Mu­ha­ke­me­le­ri Ka­nu­nu’nun 353/1.b1 mad­de­si ge­re­ğin­ce da­va­lı­lar El­vin ve Erim An­daç’ın is­ti­naf baş­vu­ru­su­nun esas­tan red­di­ne, HMK’nın 353/1.b.2. mad­de­si ge­re­ğin­ce da­va­cı­nın is­ti­naf baş­vu­ru­su­nun ka­bu­lü ile İlk De­re­ce Mah­ke­me­si ka­ra­rı­nın kal­dı­rıl­ma­sı­na, ilk tem­li­kin yol­suz ol­du­ğu, da­va­lı Gül­riz’nin sa­tış be­de­li ko­nu­sun­da çe­liş­ki­li be­yan­da bu­lun­du­ğu, em­lak ko­mis­yon­cu­su­nun ko­mis­yon be­de­li için fa­tu­ra ya da mak­buz kes­me­di­ği, iyi­ni­yet­li ol­ma­dı­ğı ge­rek­çe­siy­le, da­va­cı­nın tapu ip­tal ve tes­cil is­te­ği­nin ka­bu­lü­ne ka­rar ve­ril­miş­tir.

V. BOZ­MA VE BOZ­MA­DAN SON­RA­Kİ YAR­GI­LA­MA SÜ­RE­Cİ 

A. Boz­ma Ka­ra­rı 

1. Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si­nin yu­ka­rı­da be­lir­ti­len ka­ra­rı­na kar­şı sü­re­si için­de da­va­lı Gül­riz Zig­ne ta­ra­fın­dan tem­yiz is­te­min­de bu­lu­nul­muş­tur.

2.Da­ire­ce “...ta­nık be­yan­la­rı, has­ta­ne ka­yıt­la­rı ve tüm dos­ya kap­sa­mı bir­lik­te de­ğer­len­di­ril­di­ğin­de; da­va­cı­nın ba­ba­sı Gür­sel Lad’nin yo­ğun ba­kım­da ol­du­ğu za­man­da kar­de­şi­nin oğlu olan da­va­lı Erim’in ta­pu­da de­vir iş­le­mi­ne baş­la­dı­ğı, ölü­mün­den 3 saat son­ra ise da­va­lı El­vin’ye sa­tış yap­tı­ğı, ve­kil ede­nin yo­ğun ba­kım­da ol­du­ğu, ira­de­si­nin ol­ma­dı­ğı­nı bi­le­bi­lecek ko­num­da olan da­va­lı ye­ğen ve­kil Erim’in ve ve­kil­den ta­şın­ma­zı tem­lik alan da­va­lı El­vin’nin tem­lik ta­ri­hin­de da­va­lı ve­kil Erim ile ni­şan­lı ol­ma­sı ne­de­niy­le iyi­ni­yet­li ol­ma­dık­la­rı sa­bit­tir. Da­va­lı Gül­riz Zig­ne yö­nün­den ise he­men be­lirt­mek ge­re­kir ki, 6100 sa­yı­lı Hu­kuk Mu­ha­ke­me­le­ri Ka­nu­nu’nun 190. mad­de­si ile TMK’nın 6. mad­de­si uya­rın­ca her­kes id­di­ası­nı is­pat­la mü­kel­lef­tir. Baş­ka bir ifa­de ile da­va­lı Gül­riz Zig­ne’ın iyi­ni­yet­li ol­ma­dı­ğı­nın is­pat kül­fe­ti da­va­cı ta­ra­fa ait­tir. Ne var ki; son ka­yıt ma­li­ki da­va­lı Gül­riz Zig­ne’ın dava ko­nu­su ta­şın­ma­zı ipo­tek ede­rek 80.000 TL tu­ta­rın­da kre­di çek­ti­ği, dava dışı eşi Anıl Zig­ne’ın AAA­A­Abank he­sa­bın­dan tem­lik ta­ri­hi olan 04.07.2014 ta­rih saat 11:00’de 80.000,00 TL çek­ti­ği, ipo­tek eks­per­tiz ra­po­run­da dava ko­nu­su ta­şın­ma­zın acil sa­tış de­ğe­ri­nin 270.000 TL ve pi­ya­sa de­ğe­ri­nin 300.000 TL ola­rak be­lir­len­di­ği, da­va­lı Gül­riz Zig­ne’ın ta­nık­la­rı­nın evin ta­mir edil­di­ği, ta­di­lat ya­pıl­dı­ğı­nı bil­dir­di­ği, da­va­cı­nın tek ta­nı­ğı­nın da­va­lı Gül­riz Zig­ne’ın kö­tü­ni­yet­li ol­du­ğu­na dair be­ya­nı­nın bu­lun­ma­dı­ğı, bu kap­sam­da da­va­cı­nın da­va­lı Gül­riz Zig­ne’ın kö­tü­ni­yet­li ol­du­ğu­nu is­pat ede­me­di­ği an­la­şıl­mak­ta­dır. Hal böy­le olun­ca, da­va­lı Gül­riz Zig­ne’ın iyi­ni­yet­li ol­du­ğu gö­ze­ti­le­rek ip­tal tes­cil is­te­ği­nin red­di­ne, da­va­lı­lar El­vin ve Erim An­daç’ın kö­tü­ni­yet­li ola­rak el ve iş­bir­li­ği için­de ol­duk­la­rı gö­ze­ti­le­rek taz­mi­nat­tan so­rum­lu tu­tul­ma­la­rı ge­re­kir­ken ya­nıl­gı­lı de­ğer­len­dir­me ile ya­zı­lı şe­kil­de hü­küm te­si­si isa­bet­siz­dir....” ge­rek­çe­siy­le bo­zul­muş­tur.

B. Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­sin­ce Boz­ma Ka­ra­rı­na Uyu­la­rak Ve­ri­len Ka­rar

İs­tan­bul Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si­nin yu­ka­rı­da ta­rih ve sa­yı­sı be­lir­ti­len ka­ra­rı ile da­va­cı­nın tapu ip­ta­li ve tes­cil is­te­ği­nin red­di­ne, taz­mi­nat is­te­ği­nin ka­bu­lü­ne ka­rar ve­ril­miş­tir.

VI. TEM­YİZ

A. Tem­yiz Yo­lu­na Baş­vu­ran­lar

Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si­nin yu­ka­rı­da be­lir­ti­len ka­ra­rı­na kar­şı sü­re­si için­de da­va­cı ve­ki­li, da­va­lı El­vin ve­ki­li ve da­va­lı Erim An­daç ve­ki­li tem­yiz is­te­min­de bu­lun­muş­tur.

B. Tem­yiz Se­bep­le­ri

1-Da­va­cı ve­ki­li tem­yiz di­lek­çe­sin­de özet­le, kö­tü­ni­yet­le tem­yiz eden da­va­lı­lar için HMK’nın 329. mad­de­si­nin uy­gu­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni, üç sene önce be­lir­le­nen mik­ta­rın ka­bu­lü­ne ka­rar ve­ril­me­si­nin doğ­ru ol­ma­dı­ğı­nı, söz­lü yar­gı­la­ma­nın usû­lü­ne uy­gun ya­pıl­ma­dı­ğı­nı, ye­ni­den tes­pit ta­lep etme hak­kı­nın önü­ne ge­çil­di­ği­ni be­lir­te­rek, ka­ra­rın bo­zul­ma­sı­nı ta­lep et­miş­tir.

2-Da­va­lı El­vin ve­ki­li tem­yiz di­lek­çe­sin­de özet­le, hiç­bir men­fa­at elde et­me­di­ği­ni, va­si­yet üze­ri­ne sa­tı­şa ka­tıl­dı­ğı­nı, borç ne­de­niy­le dev­rin ya­pıl­dı­ğı­nı, ve­kil­le­re tem­lik edi­le­me­di­ğin­den adı­na tes­cil edil­di­ği­ni, ölüm­den ha­be­ri ol­ma­dı­ğı­nı, sa­tış be­de­li­ni da­va­lı An­daç’a ver­di­ği­ni be­lir­te­rek, ka­ra­rın bo­zul­ma­sı­nı ta­lep et­miş­tir.

3-Da­va­lı Erim An­daç ve­ki­li tem­yiz di­lek­çe­sin­de özet­le, din­le­nen ta­nık­la­rın mi­ras­bı­ra­ka­nın an­ne­si­ne bor­cu ol­du­ğu­nu is­pat­la­dı­ğı­nı, tem­lik ta­ri­hin­de da­yı­sı­nın öl­dü­ğün­den ha­ber­dar ol­ma­dı­ğı­nı, bir gün önce alı­nan ran­de­vu üze­ri­ne ta­pu­ya git­ti­ği­ni, da­yı­sı­nın ira­de­si doğ­rul­tu­sun­da iş­lem yap­tı­ğı­nı be­lir­te­rek, ka­ra­rın bo­zul­ma­sı­nı ta­lep et­miş­tir.

C. Ge­rek­çe

1. Uyuş­maz­lık ve Hu­ku­ki Ni­te­len­dir­me

Uyuş­maz­lık, yol­suz tes­cil hu­kuk­sal ne­de­ni­ne da­ya­lı tapu ip­ta­li ve tes­cil, ol­maz­sa taz­mi­nat is­te­mi­ne iliş­kin­dir.

2. İl­gi­li Hu­kuk

1.4721 sa­yı­lı Türk Me­de­ni Ka­nu­nu’nun 1024. mad­de­sin­de; "Bir aynî hak yol­suz ola­rak tes­cil edil­miş ise, bunu bi­len veya bil­me­si ge­re­ken üçün­cü kişi bu tes­ci­le da­ya­na­maz.

Bağ­la­yı­cı ol­ma­yan bir hu­ku­kî iş­le­me da­ya­nan veya hu­ku­kî se­bep­ten yok­sun bu­lu­nan tes­cil yol­suz­dur.

Böy­le bir tes­cil yü­zün­den aynî hak­kı ze­de­le­nen kim­se, tes­ci­lin yol­suz ol­du­ğu­nu iyi­ni­yet­li ol­ma­yan üçün­cü ki­şi­le­re kar­şı doğ­ru­dan doğ­ru­ya ile­ri sü­re­bi­lir." dü­zen­le­me­si mev­cut­tur.

2.HMK’nın 297/2. mad­de­sin­de “Hük­mün so­nuç kıs­mın­da, ge­rek­çe­ye ait her­han­gi bir söz tek­rar edil­mek­si­zin, ta­lep­ler­den her biri hak­kın­da ve­ri­len hü­küm­le, ta­raf­la­ra yük­le­nen borç ve ta­nı­nan hak­la­rın, sıra nu­ma­ra­sı al­tın­da; açık, şüp­he ve te­red­düt uyan­dır­ma­ya­cak şe­kil­de gös­te­ril­me­si ge­rek­li­dir” dü­zen­le­me­si yer al­mak­ta­dır. Kamu dü­ze­nin­den olan doğ­ru si­cil oluş­tur­ma il­ke­si ge­re­ğin­ce de ha­ki­min in­fa­zı ka­bil ka­rar ver­me yü­küm­lü­lü­ğü var­dır. 

3. De­ğer­len­dir­me

1. Tem­yiz olu­nan ni­hai ka­rar­la­rın bo­zul­ma­sı 6100 sa­yı­lı Ka­nun’un 371 inci mad­de­sin­de yer alan se­bep­ler­den bi­ri­nin var­lı­ğı hâ­lin­de müm­kün­dür.

2. Tem­yi­zen in­ce­le­nen Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si ka­ra­rı­nın boz­ma­ya uy­gun ol­du­ğu, ka­rar­da ve ka­ra­rın ge­rek­çe­sin­de hu­kuk ku­ral­la­rı­nın so­mut ola­ya uy­gu­lan­ma­sın­da bir isa­bet­siz­lik bu­lun­ma­dı­ğı, boz­ma­ya uyul­mak­la kar­şı ta­raf ya­ra­rı­na ka­za­nıl­mış hak du­ru­mu­nu oluş­tu­ran yön­le­rin ise ye­ni­den in­ce­len­me­si­ne hu­kuk­ça im­kân bu­lun­ma­dı­ğı an­la­şıl­mak­la; tem­yiz di­lek­çe­sin­de ile­ri sü­rü­len ne­den­ler ka­ra­rın bo­zul­ma­sı­nı ge­rek­ti­recek ni­te­lik­te gö­rül­me­miş­tir.

3. An­cak, Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si ta­ra­fın­dan 6100 sa­yı­lı HMK’nın 373/3. mad­de­si ge­re­ğin­ce boz­ma ka­ra­rı­na uyul­du­ğu­na göre bun­dan son­ra boz­ma­ya ve HMK’nın 297. mad­de­si­ne uy­gun yeni bir ka­rar ve­ril­me­si ge­re­kir. İs­tan­bul Ana­do­lu 18. As­li­ye Hu­kuk Mah­ke­me­si­nin 28.12.2018 ta­rih­li ve 2015/228 E., 2018/543 K. sa­yı­lı ka­ra­rı­nın İs­tan­bul Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si 2. Hu­kuk Da­ire­si­nin 02.07.2019 ta­rih­li ve 2019/483 E., 2019/984 K. sa­yı­lı ka­ra­rıy­la kal­dı­rıl­dı­ğı gö­ze­til­mek­si­zin, ya­zı­lı ol­du­ğu üze­re is­ti­naf is­te­mi­nin red­di şek­lin­de de hü­küm oluş­tu­rul­ma­sı usul hu­ku­ku­na açık­ça ay­kı­rı­dır.

4. Ne var ki bu ha­ta­nın gi­de­ril­me­si ye­ni­den yar­gı­la­ma ya­pıl­ma­sı­nı ge­rek­tir­me­di­ğin­den 6100 sa­yı­lı Ka­nun’un 370 inci mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sı hük­mü uya­rın­ca Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si ka­ra­rı­nın dü­zel­ti­le­rek onan­ma­sı ge­re­kir.

VII. KA­RAR

Açık­la­nan se­bep­ler­le;

1. Da­va­cı, da­va­lı El­vin ve da­va­lı Erim An­daç’ın tem­yiz iti­raz­la­rı­nın red­di­ne,

2. Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si ka­ra­rı­nın hü­küm fık­ra­sı­nın (B) nu­ma­ra­lı ben­din­de­ki “Da­va­cı ile da­va­lı­lar El­vin Ni­ket­re Re­kid ve Erim An­daç Re­kid’ın is­ti­naf ta­lep­le­ri­nin HMK’nın 353/1.b.1. mad­de­le­ri ge­re­ğin­ce esas­tan red­di­ne, aşa­ğı­da­ki şe­kil­de ye­ni­den hü­küm ku­rul­ma­sı­na” cüm­le­si­nin hü­küm­den çı­ka­rıl­ma­sı su­re­tiy­le DÜ­ZEL­Tİ­LE­REK ONAN­MA­SI­NA,

İs­tek hâ­lin­de pe­şin alı­nan tem­yiz har­cı­nın il­gi­li­ye iade­si­ne,

Dos­ya­nın İlk De­re­ce Mah­ke­me­si­ne, ka­ra­rın bir ör­ne­ği­nin Böl­ge Ad­li­ye Mah­ke­me­si­ne gön­de­ril­me­si­ne, 

14.02.2023 ta­ri­hin­de oy bir­li­ğiy­le ke­sin ola­rak ka­rar ve­ril­di.